Demak Sufism: Moderation of the Java Islamization in XVI Century In the Study of The Manuscript of Suluk Syeh Bari
DOI:
https://doi.org/10.24042/klm.v16i1.6069Keywords:
Moderation, Sufism, Script, Suluk Syeh BariAbstract
Islamization of the archipelago, especially in Java, took place peacefully in Demak period of the XV - XVI centuries. The retribution of walisanga with its sufism teachings was able to embrace Javanese mysticism in the embrace of Islam. The realization of this attitude of peace (penetration pacifique) without conflict shows that sufism has played an attitude of moderation such as appreciation, tolerance, and inclusive attitude so as to attract the sympathy of Hindu-Javanese mystics into Islam. This paper is intended to reveal how Islamic moderation occurs in Demak, for it is studied by an authentic Sufi manuscript published by Demak written by Sunan Bonang under the title Suluk Syeh Bari. This manuscript is studied using the content analysis method by prioritizing the concept of moderation. This study concludes that Suluk Syeh Bari by Sunan Bonang is the foundation for the teachings of moderate Islamic Sufism since the beginning of Islamization in Java. His moderation teachings include 1) inclusive attitudes in the spirit of divinity, 2) perfection of the soul, realizing noble, wise, and open minded. 3) Open attitude and tolerance towards others through the teachings of Sufism, Ridlo, and always happy. 4) Respect religious acculturation. This attitude will be inherited by his two students, namely Sunan Kalijaga and Syeh Siti Jenar, who gave birth to acculturative Islam (Islam of the archipelago).References
Alghanimi, Abu al Wafa. Madkhal Ila al-Tsawwuf al-Islam. Kairo: Dar al-Tsaqafah li al-Nashr Wa al-Tauzi’, 1983
Arberry, A.J. Pasang Surut Aliran Sufisme. (terj.) Bambang Herawan. Bandung: Mizan, 1985.
Djajadiningrat, Husein. Tinjauan Kritis Atas Sejarah Banten, Jakarta: Djambatan, 1983
Drewes, G.W.J. “Indonesia, Mysticism andActivism”, Dalam Gustave E. Von Grunebaum (ed.) Unity and Variety in Muslim Civilization, The University of Chicago Press, 1963,
Fazlurrahman, Islam. (terj.) Soenaji Saleh . Jakarta: Bina Aksara, 1987.
Hadi W.M, Abdul. Sastra Pesisir Jaw Timur Dan Suluk-suluk Bonang, Makalah Tidak terbit.
Hadiwijono, Harun. Kebatinan Islam Dalam Abad Enam Belas, Jakarta: Gunung Mulia, cet. II, 1985
Hornby, A.S. Oxford Advanced Learner’s Dictionry of Current English. Oxford: The University Press, 1974
Husein, Djajadiningrat. Tinjauan Kritis Atas Sejarah Banten Jakarta: DJambatan, 1983.
Ikhsan, Hidayat. Sunan Drajat: Dalam Legenda dan Sejarahnya, Lamongan: tp., tt.
Mahmud, Abd al-Halim. Qadiiyah fi al-Tasawwuf , Kairo: Maktabah Qahirah, tt.
Mulkhan, Abdul Munir. Syekh Siti Jenar: Pergumulan Islam Jawa. Yogyakarta: Bentang, 1999.
Nasution, Harun. Filsafat dan Mistisisme Islam, Jakarta: Bulan Bintang, 1985.
Poesponegoro, Marwati Joened dan Noegroho Notosoesanto. Sejarah Nasional Indonesia III.
Sangidu. Wachdatul Wujud: Polemik Pemikiran Sufistik Hamzah Fansuri dan Samsuddin Sumatrani dengan Nuruddin Ar-Raniri. Yogyakarta: Gama Media, 2008.
Schimmel, Annemarie. Mystical Dimensions of Islam. Amerika: The University of North California, 1978
Schrieke, B.J.O. Het Boek Van Bonang, Chicago: Chicago Libraries Exchange Dissertasi, tt.
Simon, Hasanu. Misteri Syekh Siti Jenar; Peran Wali Songo dalam Mengislamkan Tanah Jawa. Yogyakarta: Pustaka Pelajar, Cet. III, 2006.
Sofwan, Ridin. (et-al), Islamisasi Jawa: Walisongo Penyebar Islam di Jawa, Menurut Penuturan Babad Yogyakarta: Pustaka Pelajar, 2000
Sunyoto. Agus, Wali Songo: Rekonstruksi Sejarah Yang Disingkirkan, Jakarta: transpustaka, 2011.
“Suluk Syekh Bari” dalam Schrieke. B.J.O. , Het Boek Van Bonang, Chicago: Chicago Libraries Exchange Dissertasi, tt.
Suluk Wujil
Wahyudi, Adnan. Kisah Walisongo Peyebar Agama Islam di Tanah Jawa. Surabaya: Bina llmu, tt
Sumber internet :
Krismanto.wordpress.com
Gunning, Johannes Gerhardus Hermanus, 1856-1914. Een Javaansch Geschrift Uit De 16de Eeuw Handel-ende Over Den Mohammedaanschen Godsdienst, Naar Een Leidsch Handschrift Uitgegeven En Met Aanteekeningen Voorzien ... Leiden: E.J. Brill, 1881.